زانوی پرانتزی (Genu Varum)
همه نوزادان با زانوی پرانتزی یا پای کمانی (Bowlegs) به دنیا می آیند. در بدو تولد، کف پاهای نوزاد روبروی لبه های استخوان ران قرار گرفته و بین مفاصل زانو فاصله وجود دارد.
در طول سال اول زندگی، مفاصل زانو به هم نزدیک تر می شوند و استخوان ران به سمت پایین و داخل زانو شیب می یابد، درشت نی راست می شود و کف پا به طرف پایین می رود.
در طی این فرایند، استخوان ها از فرم غضروف خارج شده، سخت می شوند و وقتی نوزاد شروع به راه رفتن می کند، استخوان های پا صاف می شوند.
این یک وضعیت طبیعی است و خود به خود اصلاح خواهد شد.. اما اگر پای پرانتزی تا بعد از 2 سالگی و راه افتادن کودک، همچنان ادامه داشته باشد باید نسبت به تشخیص، علت یابی و درمان آن اقدام نمود.
این نوع پرانتزی بودن واقعی پاها که می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه باشد، ممکن است در آینده منجر به آرتروز زانوها و لگن شده، فرد را با مشکلات حرکتی روبرو کند. جهت درمان میتوانید به بهترین جراح زانو در شیراز مراجعه نمایید.
شناسایی علائم پای پرانتزی
پای پرانتزی معمولاً تأثیر کمی در توانایی راه رفتن مبتلایان دارد. کودکان معمولاً هیچ علامتی ندارند، اما بزرگسالان ممکن است در خارج زانو احساس ناراحتی کنند. از نظر بصری، پاهای پرانتزی متقارن به نظر می رسند، به بیرون کمانی می شوند و در حالت ایستاده، وقتی قوزک ها به هم نزدیک شوند، زانوها دور از هم قرار می گیرند.
محور مکانیکی و پای پرانتزی
در حالت ایستاده، که پا در حالت کشیده است و وزن بدن بر روی آن قرار دارد، خطی که از مرکز سر استخوان ران تا مرکز مچ پا اندازه گیری می شود، محور مکانیکی را نشان می دهد. در پای پرانتزی واقعی (پاتولوژیک)، زانو به سمت خارج متمایل می شود و محور مكانیكی در ربع داخلی زانو قرار می گیرد
در تراز طبیعی، طول پاها مساوی است و محور مکانیکی (مرکز ثقل) هنگامی که بیمار در حالت ایستاده با کشکک رو به جلو قرار دارد، زانو را به دو قسمت مساوی تقسیم می کند. ولی در پای پرانتزی این محور دچار انحراف می شود (تصویر زیر).
انحراف محور مکانیکی باعث بروز پاره ای مشکلات بالینی مانند درد مکرر زانو، رانش جانبی، و تغییر الگوی راه رفتن به سمت راه رفتن اردک وار می شود. بعلاوه، استرس وارده به زانو می تواند منجر به پارگی منیسک داخلی، دررفتگی نیمه تیبیوفمورال، و آرتروز محفظه داخلی زانو شود.
سایر مطالب: بازسازی مجدد رباط صلیبی قدامی
علت شناسی ایجاد زانوی پرانتزی
علل شناخته شده برای پای پرانتزی واقعی شامل موارد زیر است:
بیماری بلانت (Blount’s disease)
بیماری بلانت یا تیبیا وارا (Tibia vara) ناشی از اختلال در رشد استخوان درشت نی (تیبیا)ی داخلی پروگزیمال در ساق پاست که می تواند هر زمانی از شیرخوارگی تا کودکی بروز کند و باعث بسته شدن زودرس فيزیس داخلی تیبیال، رانش جانبي، سستي رباط و در نهايت عدم ثبات و انحطاط مفصل می شود. این بیماری در کودکان چاق بیشتر دیده می شود و کمانی شدن پا با راه رفتن کودک بدتر می شود.
بیماری راشیتیسم (Rickets)
راشیتیسم ناشی از كمبود ويتامين D است و باعث نرم و ضعیف شدن استخوان ها و کمانی شدن پاها به خارج می شود. راشیتیسم هیپوفسفاتمیک اختلال در متابولیسم ویتامین D است که فیزیس را از طریق تاخیر در استخوانی شدن تضعیف می کند.
دیسپلازی اسکلتی
دیسپلازی های اسکلتی شامل آکوندروپلازی (Achondroplasia) توام با کوتولگی (Dwarfism)، شبه آکوندروپلازی (pseudoachondroplasia)، دیسپلازی چندگانه اپی فیزیال (multiple epiphyseal dysplasia)، و دیسپلازی متافیز نیز می توانند منجر به زانوی پرانتزی شوند.