آرتروز زانو یک بیماری پیشرونده شایع است که با درد و التهاب، و ناتوانی در انجام حرکات طبیعی همراه است. برای بهبود این وضعیت، از درمان‌های جراحی و غیرجراحی استفاده می‌شود، و تزریق پی آر پی زانو یکی از جدید‌ترین درمان‌های موجود برای رفع این عارضه است.
در این تزریق که در یک نوبت یا بیشتر انجام می‌شود، پلاکت‌های خون خود فرد استخراج می‌شود و پس از تغلیظ و تا حدی تغییر، به درون مفصل تزریق می‌شود. اثربخشی پی آر پی مفصل زانو هنوز تحت تحقیق است ولی این روش با استقبال روزافزون جراحان ارتوپدی و بیماران روبرو شده است. از آنجا که تزریق داخل مفصلی پی آر پی نیاز به دقت و مهارت دارد، انتخاب جراح ارتوپد اهمیت زیادی دارد.
دکتر بهداد اسکندری ثانی از مجرب‌ترین متخصصین ارتوپدی و تزریق پی آر پی (prp) زانو در شیراز، و فارغ التحصیل ممتاز در همه دوره ها بوده، دارای تجارب ارزشمندی در این زمینه می‌باشد. وی دارای سوابق متعدد آموزشی و درمانی است و هم اکنون در بیمارستانهای شهید رجایی، مسلمین، بیمارستان مرکزی شیراز، کوثر شیراز، بعثت و شفا به خدمت اشتغال دارد.
فلوشیپ جراحی زانو و شانه از فرانسه
فلوشیپ تکمیلی جراحی اصلاح انحرافات و کوتاهی اندام ها
جراحی تروما و شکستگی های اندام
جراحی آسیب های ورزشی زانو و شانه
جراحی و تعویض مفصل زانو، لگن و شانه
جراحی اصلاح انحرافات و کوتاهی اندام ها
ارتوکین تراپی زانو
تزریق پی آر پی(prp)، تزریق ژل
تزریق پی آر پی به زانو
آرتروز زانو نوعی التهاب مفصلی است که باعث درد، التهاب، قرمزی و کاهش دامنه حرکت می‌شود و فرد را در انجام فعالیت‌های طبیعی مانند راه رفتن، ایستادن و بالا و پایین رفتن از پله ها ناتوان می‌کند. درمان اولیه آرتروز شامل روش‌های غیرجراحی مانند اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی یا داروهای ضد درد و ضد التهاب، و در صورت عدم موفقیت این روش‌ها، جراحی زانو است. با این حال، پزشک متخصص ارتوپدی معمولا قبل از جراحی، گزینه‌های تزریق داخل مفصلی هیالورونیک اسید یا کورتون، و اخیرا گزینه سومی به نام تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (Platelet-Rich Plasma) یا پی آر پی (PRP) را نیز امتحان می‌کند. در روش پی آر پی زانو، پلاکت تغلیظ شده خون خود فرد به داخل مفصل تزریق می شود تا درد و التهاب آرتروز را کاهش دهد.
مطالب مفید: متخصص زانو در شیراز
مراحل انجام پی آر پی
آماده سازی محلول پی آر پی
درمان PRP که تقریباً 45 تا 90 دقیقه طول می‌کشد، با جمع آوری خون بیمار آغاز می‌شود. میزان خون گرفته شده بستگی به مورد استفاده آن دارد و معمولا بین 20 تا 60 میلی‌لیتر است. نمونه خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا اجزای آن در سه لایه از هم جدا شوند. پلاسمای غنی از پلاکت در لایه وسط قرار دارد و چندین میلی‌لیتر از آن تولید می‌شود. غلظت پلاکت موجود در محلول پی آر پی 3 تا 10 برابر غلظت آن در خون است.
تزریق محلول پی آر پی
پزشک برای بی‌حس کردن منطقه تزریق، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند. از آنجا که تزریق باید دقیقا به درون کپسول مفصلی انجام شود، به دقت زیادی احتیاج دارد و به همین دلیل، گاهی پزشک به طور همزمان از سونوگرافی استفاده می‌کند تا محل تزریق را به طور دقیق تعیین کند. وی سپس به آرامی پلاسمای غنی از پلاکت را به منطقه تعیین شده تزریق می‌کند.
مقاله مرتبط: متخصص ارتوپد شیراز
آیا تزریق پی آر پی درد دارد؟
در کل، پی آر پی درد قابل توجهی ندارد، اما چون مجموعه‌‌ای از پاسخ‌های بیولوژیکی را تحریک می‌کند، گاهی بسته به محل تزریق، ممکن است تا 3 روز متورم و دردناک باشد. این درد با مصرف استامینوفن تسکین می‌یابد و به مرور زمان از شدت آن کاسته شده، نهایتا از بین می‌رود. باید توجه کرد که بیمار نباید به هیچ عنوان برای تسکین درد از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ناپروکسن و سلبرکس استفاده کند، چون این داروها روند بهبودی را دچار اختلال می‌کنند.
مقاله مرتبط: بهترین دکتر لگن در شیراز
ریکاوری بعد از تزریق پی آر پی
تمام مراحل تزریق طی یک ویزیت استاندارد در مطب، و به صورت سرپایی انجام می‌شود و بیماران می‌توانند بعد از آن به خانه یا حتی به کار خود برگردند. معمولا پزشک از بیمار می‌خواهد که تا 48 ساعت از شستن محل تزریق، و تا 6 هفته از انجام فعالیت‌های شدید خودداری، و بیشتر استراحت کند. اگر عمل پی آر پی به دلیل مشکلات ارتوپدی انجام شده باشد، به بیمار توصیه می‌شود بعد از تزریق، یک دوره 6 هفته ای فیزیوتراپی بگذراند تا با تقویت عضلات مرتبط، از عود مشکل جلوگیری کند. در این دوره، انجام فعالیت‌های ورزشی بلامانع است، اما نباید به ناحیه آسیب دیده فشار وارد شود.
مراقبت های قبل و بعد از انجام پی آر پی
قبل از تزریق
آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا به بیماران توصیه کرده است که قبل از تزریق دستورالعمل‌های زیر را مورد توجه قرار دهند:
- خودداری از مصرف داروهای استروئیدی 2 تا 3 هفته قبل از عمل
- متوقف کردن مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای آرتریت مانند سلبرکس یک هفته قبل از عمل
- خودداری از مصرف داروهای ضد انعقاد 5 روز قبل از عمل
- نوشیدن مایعات زیاد یک روز قبل از عمل از تزریق
بعد از تزریق
توجه به توصیه‌های زیر در تسریع روند بهبودی بعد از تزریق موثر است:
- استراحت کافی
- خودداری از وارد کردن فشار بر محل آسیب برای چند روز
- عدم مصرف داروهای ضدالتهاب
- بعد از پی آر پی زانو: استفاده از بریس جهت پشتیبانی مفصل آسیب دیده، و استفاده از عصا برای راه رفتن
- گذاشتن کمپرس سرد جهت کاهش درد و تورم، چند بار در روز و هر بار 10 تا 20 دقیقه
چه افرادی نباید تزریق پی آر پی انجام دهند؟
تزریق پی آر پی در موارد زیر توصیه نمی‌شود:
- افرادی که مبتلا به عفونت فعال، انواع متاستاز، و بعضی از بیماری‌های پوستی هستند و درمان PRP ممکن است وضعیت آنها را بدتر کند
- افراد مبتلا به کم‌خونی، خونریزی و اختلالات خون
- زنان باردار
- موارد خیلی شدید آرتروز
همچنین، افرادی که به محصولات گاوی آلرژی دارند باید از قبل پزشک خود را مطلع کنند. چون محلول پی آر پی حاوی ماده افزودنی ترومبین گاوی، ممکن است باعث بروز واکنش های آلرژیک در این افراد شود.
نتایج پی آر پی
روند بهبودی از 2 تا 6 هفته پس از درمان پی آر پی کم کم شروع می‌شود و در برخی موارد، ممکن است تا 6 الی 9 ماه ادامه داشته باشد. بر اساس گزارش تحقیقات انجام شده تصاویر سونوگرافی و MRI نشان‌دهنده ترمیم قطعی بافت پس از درمان با PRP بوده اند که پیشرفت روند بهبودی را اثبات می‌کند.
عوارض جانبی پی آر پی
مواد PRP از خون خود گرفته می‌شود، و در بیشتر موارد، هیچ خطر یا عارضه‌ای برای بیمار ایجاد نمی‌کند. البته، خود عمل تزریق مانند هر تزریق دیگری می‌تواند عوارضی به شرح زیر به همراه داشته باشد:
- بروز عفونت موضعی در محل تزریق
- سفتی و درد در محل تزریق
- آسیب به عصب در محل تزریق
- آسیب بافتی
آیا پی آر پی یک روش موثر است؟
چندین مطالعه علمی اساسی که در حیوانات صورت گرفته نشان می‌دهد که درمان PRP می‌تواند باعث تسریع روند بهبودی در بافت‌های نرم و استخوان شود. به عنوان مثال، افزایش تعداد سلول‌ها و بهبود قدرت تاندون در آسیب‌های تاندون آشیل، و بهبود بازسازی عضلات در آسیب‌های عضلانی گاستروکنمیوس (gastrocnemius) به خوبی نشان داده شده است. مطالعات بالینی انسانی نیز در مراحل اولیه امیدوار کننده بوده است، اما چون غالبا بر روی تعداد کمی از بیماران صورت گرفته‌اند، قابل تعمیم نیستند. امیدوار‌کننده‌ترین نتایج اولیه در درمان PRP برای آسیب‌های مزمن تاندون مانند آرنج تنیس بازان (Lateral epicondylitis) و تاندینوز آشیل (Achilles tendinosis) بوده است. به طور کلی، مطالعات بالینی کمی برای پشتیبانی درمان PRP موجود است و اثبات اثربخشی آن به مطالعات بیشتری نیاز دارد.